سرویس و تعمیر كولر گازي
gas cooler service and repair

---

کولرهاي گازي که بر خلاف کولر هاي آبي رطوبت محيط را افزايش نمي دهد بويژه در مناطق مرطوب کارايي زيادي پيدا کرده اند.

ساختمان کولر گازي:

الف-اجزاء الکتريکي-که شامل: سيم هاي رابط-کمپرسور-خازن (کاپاسيتور)-اورلود- ترموستات-کليد چند وضعيتي(کليد فن)-کليد اصلي کولر(تابلو برق)مي باشد.

در کمپرسورکولر هاي گازي دو مکانيسم بکار گرفته شده نوعي از کمپرسور ها را با استفاده از انرژي الکتريکي،روتور بکار افتاده و با کوپل شدن به ساير قطعات مکانيکي کمپرسور، پيستون به حرکت در آمده،وگاز را از يک مسير به داخل سيلندر مکيده وپس از آنکه فشار لازم را به گاز وارد آورده ، آن را بدرون لوله رفت جاري مي سازد.نوع ديگر کمپرسور ها فاقد ميل لنگ و پستون بوده وخود روتور در حال چرخش (بواسطه فرم خاصي که دارد) از مسير ورودي به سيلندر ، گاز را مکيده و وارد لوله رفت مي سازد. اين کمپرسور ها ، کمپرسور هاي دوراني ناميده مي شوند.

در کولر هاي گازي از خازن ويا در بعضي کولر ها، از دو خازن بمنظور ايجاد گشتاور به هنگام راه اندازي کمپرسور استفاده مي شود.روش متداول به کار گيري خازن به اين صورت است که يک خازن براي راه اندازي موتور فن ويک خازن براي راه اندازي کمپرسور مورد استفاده قرار مي گيرد.

حيطه عملکرد دما در ترموستات کولر هاي گازي نسبت به يخچال هاي خانگي قدري متفاوت است.در يخچال عملکرد ترموستات بين 1 الي 7 درجه سانتي گراد است اما اين دما و در واقع حدود واکنش در ترموستات کولر گازي بين 10 الي 20 درجه سانتي گراد است از اين تفاوت که بگذريم، ساختمان و نحوه ي عملکرد هر دو ترموستات يکي است.از آن جا که موتور هاي کولر هاي گازي، عموما"چند سرعته است، به منظور استفاده از دورهاي مختلف،از يک کليد چند حالته استفاده مي شود. ساختمان داخلي اين کليد بسيار مشابه کليد پنکه سقفي است با اين تفاوت که در اين کليد تنها سرهاي خروجي وجود دارد واين سرهاي خروجي به سيم هاي رابط موتور فن متصل مي شود.تابلو برق کولر جايگاه ترموستات-کليداصلي يا کليد قدرت کولر وکليد چند وضعيتي است. البته بعضي از کولر ها فاقد کليد قدرت مي باشند.

ب - اجزاء مکانيکي-اجزاء مکانيکي کولر گازي با اندک تفاوت،عينا" قطعات مکانيکي يخچال مي باشد که از جمله مي توان به قطعاتي مانند کمپرسور-کندانسور(رادياتور)-اواپريتور-فيلتر(دراير)-پروانه کندانسور-پروانه اواپريتور-لوله کاپيلاري(لوله مويي)-سيني زير کولر-خروجي هوا-فيلترخروجي هوا، اشاره کرد.در کولر هاي گازي از دو پروانه استفاده مي شود که عموما" برروي يک شافت اصلي سوار شده اند يکي از پروانه ها از مجراي ورودي ، هوا را مکيده وبا وزش آن به کندانسور، گرما را به محيط خارجي ساختمان مي راند.پروانه دوم که به قسمت جلوي موتور فن متصل است هوا را از مجراي ورودي مکيده و با وزش آن به اواپريتور، سرما را وارد ساختمان مي سازد.هوا جهت ورود به ساختمان از دريچه مخصوصي (که به خروجي هوا ناميده مي شود) مي گذرد به منظور ممانعت از ورود گرد وغبار و موارد مشابه به داخل ساختمان ،پشت خروجي هوا،فيلتر سيمي يا اسفنجي تعبيه مي شود.

از آن جا که ممکن است بر اثر عدم تنظيم ترموستات ويا ازدياد گاز شارژ شده ، اواپريتور و يا قسمتي ازلوله بر گشتي ، داراي برفک شده و يا يخ ببندد و در توقف کولر (هنگام اتومات) بر اثر گرما،يخ ها ذوب شوند وآب حاصله از جدارهاي کولر سر ريز نمايد، ترتيبي اتخاذ شده تا در صورت بروز حالت فوق آب به خارج از کولر هدايت شود.اين وظيفه برعهده سيني زير کولر است. در گوشه اي از سيني،لوله مخصوصي تعبيه شده که آب ايجاد شده از آن خارج مي شود وبراي آن که از ريزش آب جلوگيري بعمل آيد،عموما"به لوله مذکور شيلنگي متصل مي شود ويا با قرار دادن آن بر روي سطح زمين از پراکنده شدن ذرات آب در محيط ممانعت بعمل مي آيد.

مدار الکتريکي چند نوع کولر گازي -

سرما سازى در کولر گازي -

در کولر گازي مانند يخچال از تبديل گاز به مايع با افزايش فشار و سپس از سرماي ايجاد شده به هنگام تبديل گاز مايع به حالت گاز (بصورت فوران) براي رسيدن به هدف مورد نظر که همان خنک نمودن فضاي داخل ساختمان است استفاده مي شود.بر اثر کار کمپرسور، گاز تحت فشار قرار گرفته (قدري گرم شده)و وارد لوله رفت مي شود .براي کاستن از دماي گاز تحت فشار قرار گرفته ، آن را وارد کندانسور نموده و هوايي که توسط پروانه کندانسور به آن مي وزد،گرماي لوله ها که در واقع از گرماي گاز جاري در آن ها ايجاد شده را به خارج از محيط هدايت مي کند.در اين مرحله گاز تا حدودي خنک مي شود. پس از کندانسور گاز از دراير عبور مي کند تا رطوبت ويا رسوباتي را که احتمالا"از جداره هاي داخلي لوله هاي کندانسور جدا شده از آن سلب شود.گاز خشک و تميز پس از دراير وارد لوله مويي مي شود.از آن جا که سطح مقطع لوله مويي بسيار کمتر از سطح مقطع کندانسور و يا ورودي دراير است.گاز تحت فشار زياد به حالت مايع تبديل مي شود.کمپرس کمپرسور گاز مايع را از لوله مويي عبور داده و وارد اوپراتيور مي کند.تفاوت سطح مقطع دو محيط (سطح مقطع لوله هاي اواپريتور بسيار بيشتر از لوله مويي است)به گاز جاري اجازه فوران داده و گاز در حال فوران توليد سرما مي کند.

سرما سطح اواپريتور را در اختيار گرفته و هوايي که توسط پروانه از اواپريتور به آن برخورد مي کند،اين سرما را وارد محيط مي سازد.فريون 22 پس از اواپريتور به لوله بر گشت کمپرسور باز مي گردد تا مجددا"مسير قبلي را طي نمايد.به اين ترتيب و به تدريج سرماي ايجاد شده در اواپريتور،دماي محيط را تحت تاثير قرار داده و محيط را معتدل و خنک مي سازد.

عيب يابي و تعمير کولر گازي:

عيب1- کولر روشن نمي شود

علت 1- پريز برق ندارد،دوشاخه يا سيم رابط کولر معيوب است.

رفع عيب1- با بر رسي برق پريز و اطمينان از سالم بودن آن ،بدنه کولر را با احتياط جدا نموده و پس از آن که دو شاخه را وارد پريز نموديد،بتوسط ولتمتر مقدار برق را در ترمينال اصلي مورد اندازه گيري قرار دهيد.اگر در ترمينال اصلي ولتاژ وجود نداشت ابتدا دو شاخه و سپس سيم رابط را تعويض نماييد البته در صورتي که در بر رسي دو شاخه ،عيب خاصي مشاهده نشده باشد.

عيب2- کولر روشن نمي شود.

علت2- کليد اصلي خراب است.

رفع عيب2- در بعضي از کولر ها کليد قدرت وجود دارد که در واقع فاز اصلي مدار از اين کليد عبور نموده. در صورت معيوب بودن کليد قدرت، به سبب عدم وجود فاز در مدار ،عيب1- مشاهده مي شود .کليد قدرت را مي توان پس از خارج نمودن دو شاخه از پريز مورد آزمايش قرار داد بهتر است يکي از سر سيم ها را جدا کنيد. اهم متر را بر روي رنج 1*R قرار داده و رابط ها را به پايه هاي کليد متصل سازيد .اگر کليد سالم باشد با قرار دادن آن بر روي حالت ON،عقربه منحرف شده و عدد صفر را نشان مي دهد.در همين زمان با حرکت کليد بر روي حالت OFFعقربه به سمت بي نهايت باز مي گردد. در غير اين صورت کليد معيوب است و مي بايست آن را تعويض نماييد.

عيب3- کولر روشن نمي شود.

علت3- سيم هاي رابط قطع شده اند.

رفع عيب3- اگر در سيم بندي مدار اصلي ،فاز يا نول قطع شده باشد،عيب1 بوجود مي آيد بنابراين لازم است صحت اتصالات تا محل انشعاب بين ترموستات و کليد موتور فن بر رسي شود.

عيب4- موتور فن روشن مي شود اما کمپرسور براه نمي افتد.

علت4- فاز يا نول اصلي کمپرسور قطع است.

رفع عيب4- سيم هاي رابط را مورد بر رسي قرار دهيد.در صورت مشاهده سيمي که از محل اتصال خود خارج شده ،نسبت به اتصال مجدد آن اقدام نماييد.

عيب5- موتور فن روشن مي شود اما کمپرسور براه نمي افتد.

علت5- ترموستات خراب است.

رفع عيب5- دو شاخه کولر را از پريز خارج نموده و پس از جدا نمودن سيم هاي رابط ترموستات رابط هاي اهم متر را به آن متصل نماييد.با حرکت ترموستات (ولوم ترموستات)در جهت عقربه هاي ساعت ، عقربه اهم متر منحرف شده ودر حدود عدد صفر مي ايستد و با قطع ترموستات (حرکت ولوم در جهت خلاف عقربه ساعت) عقربه به سمت بي نهايت باز مي گردد. اگر به هنگام تست کليد ،موارد مذکور مشاهده نشد کليد ترموستات معيوب است. ترموستات را تعويض نماييد.حتما" هنگام خريد ترموستات جديد،توجه داشته باشيد که ترموستات مختص کولر گازي را خريداري نماييد.

عيب6- موتورفن روشن مي شود اما کمپرسور براه نمي افتد.

علت6- اورلود،دائما"در حالت قطع است.

رفع عيب6- کنتاکت هاي اورلود در حلت عادي به يکديگر متصل هستند که اين اتصال بوسيله اهم متر ديده مي شود در غير اين صورت اورلود با شماره کد مشابه خود تعويض مي شود.لازم است ذکر شود در اکثر کولر هاي گازي اورلود درون پوسته آهني کمپرسور تعبيه شده که در اين صورت رفع عيب قدري مشکل مي شود.

عيب7- موتورفن روشن مي شود اما کمپرسور براه نمي افتد.

علت7- کمپرسور معيوب است

رفع عيب7- بهتر است کمپرسور را در حالي که متصل به برق است مورد آزمايش قرار دهيد.کولر را روشن نموده و موتور فن را به حرکت اندازيد. ترموستات را نيز در حالت روشن قرار داده و اگر از قبل سر سيم هاي موتور را شناسايي نموده ايد،ابتدا ولتاژ دو سر اصلي و مشترک و کمکي را مورد اندازه گيري قرار دهيد واگر به هر دو سيم پيچ ولتاژ به اندازه کافي مي رسد اما حرکت نمي کند بايد کمپرسور را تعمير يا تعويض نماييد.

عيب8- موتور فن روشن مي شود اما کمپرسور براه نمي افتد

علت8- خازن راه انداز کمپرسور معيوب است

رفع عيب8- اگر خازن معيوب باشد، بمحض حرکت ترموستات در جهت عقربه هاي ساعت موتور ميل به حرکت از خود نشان مي دهد اما براه نمي افتد.عموما"اين حالت کمپرسور توسط کم نور شدن لامپ هاي روشنايي منزل قابل رويت و تشخيص است .بواسطه جريان اضافي که کمپرسور در اين حالت مي کشد،اورلود نيز عمل مي کند.خازن را از مدار خارج نموده ،وپس از تخليه به يکي از روش هاي گفته شده در مبحث خازن ها آن را آزمايش کنيد.در صورت مشاهده عيب خازن ، نسبت به تهيه خازن جديد اقدام نماييد.

عيب9- کليد فن را روي تمام حالت ها قرار داده ايم اما،فن روشن نمي شود(کمپرسور عمل مي کند)

علت9- فاز يا نول اصلي فن قطع شده است.

رفع عيب9- از جمله احتمالات مي تواند اين باشد که فاز کليد چند حالته و يا نول خود موتور فن قطع شده باشد .دو خط مذکور را بر رسي نموده ودر صورت مواجهه با پارگي و يا جدا شدن سيمي از کنتاکت خود ،عيب را بر طرف سازيد تا فن به کار خود ادامه دهد.

عيب10- کليد فن را روي تمام حالت ها قرار داده ايم اما، فن روشن نمي شود (کمپرسور عمل مي کند).

علت10- کليد فن خراب است.

رفع عيب10- کولر را از برق جدا نموده و پس از آزاد ساختن کنتاکت هاي کليد فن ، يکي از رابط هاي اهم متر را روي کنتاکت ورودي فاز قرار داده و با زدن کليد (حالت 1 )،مي بايست با اتصال رابط دوم اهم متر بر روي يکي از پايه ها ،عقربه منحرف ودر حدود صفر بايستد.در حالت 2 کليد رابطين اهم متر بر روي کنتاکت مشترک ويکي ديگر از پايه ها ارتباط را نشان خواهد دادواز آن جا که فن به هيچ وجه روشن نمي شود در آزمايش کليد هيچ کدام از حالت هاي کليد انحراف عقربه در اهم متر را ايجاد نمي سازد(اگر کليد خراب باشد).   کليد را تعويض کنيد تا موتور فن با حرکت کليد براه افتد.

عيب11- کليد فن را روي تمام حالت ها قرار داده ايم اما، فن روشن نمي شود (کمپرسور عمل مي کند).

علت 11- خازن راه انداز موتور فن معيوب شده.

رفع عيب 11- اگر مشکل از خازن باشد ،با حالت 1 کليد فن ، موتور صداي هوم داده وشروع به آمپر کشي مي کند که اگر به موقع کليد فن در حالت خاموشي قرار نگيرد،موتور فن خواهد سوخت. همين واکنش موتور در ساير حالت هاي کليد فن نيز با کمي شدت يا ضعف مشاهده مي شود خازن راه انداز موتور فن را از مدار خارج نموده و پس از تخليه به يکي از روش هاي گفته شده در مبحث تست خازن ها آن را آزمايش نماييد اگر خازن معيوب است آن را تعويض نماييد.

عيب12- کليد فن را روي تمام حالت ها قرار داده ايم اما، فن روشن نمي شود (کمپرسور عمل مي کند).

علت 12- موتور فن معيوب است.

رفع عيب12- از آن جا که موتور فن قدري پيچيده است و از انواع آسنکرون هاي چند سرعته محسوب مي شود . تشخيص سيم پيچ معيوب و رفع عيب آن تا حدودي مشکل است توصيه مي شود موتور را به تعميرگاه منتقل و رفع عيب آن را به تعمير کاري مجرب واگذار کنيد.

عيب13- کمپرسور و فن هر دو در حال کارند اما خنک کنندگي کولر بسيار کم است.

علت13- ترموستات تنظيم نيست.

رفع عيب13- ترموستات را بر روي درجه مناسب قرار دهيد تا سرمايي که کولر ايجاد مي کند پاسخگوي نياز محيط باشد.

عيب14- کمپرسور و فن هر دو در حال کارند اما خنک کنندگي کولر بسيار کم است.

علت14- موتور فن نيم سوز شده.

رفع عيب14- اگر سرعت فن تقليل يابد،سرماي کمتري وارد محيط مي شود در نتيجه عملکرد کولر مطلوب نخواهد بود موتور فن را به تنهايي مورد آمپر کشي قرار دهيد.اگر جريان اضافي مي کشد،نيم سوز است،نسبت به تجديد سيم پيچي موتور فن اقدام نماييد.

عيب15- کمپرسور و فن هر دو در حال کارند اما خنک کنندگي کولر بسيار کم است.

علت15- فيلتر خروجي هوا،کثيف است.

رفع عيب15- در اولين تصوير همين صفحه مراحل دستيابي به فيلتر نشان داده شده ،پس از خروج فيلتر آن را کاملا" تميز نماييد. جهت شستشوي فيلتر به مندرجات دفتر چه هاي راهنما دقيقا" توجه کنيد.

عيب16- کمپرسور و فن هر دو در حال کارند اما خنک کنندگي کولر بسيار کم است.

علت16- مسير ورودي هوا مسدود شده است.

رفع عيب16- توسط يک فرجه ورودي هاي هوا به داخل کولر را تميز نماييد.

عيب17- کمپرسور و فن هر دو در حال کارند اما خنک کنندگي کولر بسيار کم است.

علت17- ياتاقان هاي محور فن خراب است.

رفع عيب17- از آن جا که صحت عملکرد ياتاقان ها در سرعت محور فن بسيار موثر است خرابي آن ها علاوه بر آنکه هواي خروجي را کاهش مي دهد صداي شديدي را نيز ايجاد مي سازد. در صورت مشاهده اين عيب ياتاقان ها را تعويض نماييد.

عيب18- بدنه کولر برق دارد

رفع عيب18- اتصال بدنه ممکن است از کمپرسور و يا فن ،خازن ها و يا سيم هاي رابط باشد.مانند ساير لوازم خانگي ابتدا ارتباط الکتريکي مصرف کننده هاي ماشين را با مدار قطع نماييد اگر اتصال بدنه از بين رفت يکي از آن ها داراي اتصال بدنه است هر کدام از مصرف کننده ها را جدا گانه بوسيله اهم متر يا لامپ سري تست نماييد ودر صورت برخورد با قطعه معيوب ،ساير اتصالات مدار را به شکل اوليه باز گردانيدو اتصال بدنه آن مصرف کننده را بر طرف نماييد.اما اگر با قطع مصرف کننده هاي مدار ،اتصال بدنه همچنان بر قرار بود، سيم بندي مدار را تعويض نماييد.

عيب19- سرماي کولر بيش از حد زياد است،و عليرغم کار مداوم اتومات نمي کند.

رفع عيب19- اين عيب مي تواند از جوش خوردن کنتاکت هاي کليد درون ترموستات باشد ولوم ترموستات را در جهت خلاف عقربه هاي ساعت (به سمت صفر) بچرخانيد.اگر ترموستات خاموش نشد آن را تعويض کنيد البته مي توان قابه مخصوص ترموستات را جدا نموده با سمباده کشي سطح کنتاکت ها،از آن ها مجددا" استفاده نمود اما تجربه نشان داده است کنتاکت هاي جوش خورده پس از مدت اندکي مجددا" دچار همين عيب مي شوند زيرا سطح پلاتين ها فرسوده شده .تعويض ترموستات منطقي تر است زيرا کار مداوم کولر به کمپرسور آسيب مي رساند ودر مقابل قيمت ترموستات تعمير کمپرسور به هيچ وجه مقرون به صرفه نيست.

اين عيب مي تواند از خروج لوله بلوي ترموستات از جايگاه خودش نيز باشد .همچنين اين عيب مي تواند از ايجاد حفره باريکي در سيستم گاز ترموستات نيز ايجاد شود اگر کليد ترموستات سالم است (جوش نخورده)ولوله بلو نيز در محل خودش است گاز درون ترموستات از خفره باريکي خارج شده و بناچار مي بايست ترموستات را تعويض نماييد.اگر سيم بندي مدار را تغيير داده ايد و يا تجديد نموده ايد،يکي از احتمالات اشتباه در سيم بندي مدار است.مدار را مجددا"مورد بر رسي قرار دهيد.

عيب20- با قرار دادن کليد قدرت کولر بر حالت ONفيوز مخصوص کولر ويا فيوز منزل قطع مي شود

رفع عيب20- اتصال کوتاه در کولر عموما"به سبب فاسد شدن عايق خازن هاي راه انداز مي باشد.در پوش کولر را جدا نموده و به ظاهر خازن ها توجه نماييد اگر در بدنه خازن ها يا يکي از خازن ها آثار سوختگي ويا شکافي مشاهده شد ،خازن معيوب است ،خازن را تعويض کنيد.

اتصال کوتاه مي تواند در کمپرسور يا فن نيز رخ دهد از اينرو سيم هاي رابط آن ها را جدا نموده،کولر رامجددا" روشن نماييد. اگر اتصال کوتاه صورت نگرفت، يا کمپرسور دچار اتصالي است ويا موتور فن که هر کدام را جداگانه بر رسي و مورد معيوب را رفع عيب نماييد.

اما اگر با توجه به خارج نمودن فن و کمپرسور از مدار اتصالي همچنان رخ دهد کل سيم بندي مدار را تعويض نماييد.

عيب21- با روشن کردن موتور فن و يا کمپرسور در کولر اتصال کوتاه رخ مي دهد.

رفع عيب21- رجوع شود به رفع عيب 20

عيب22- بادي که از کولر خارج مي شود گرم است.

رفع عيب22- اين عيب مي تواند با روشن نشدن کمپرسور مرتبط باشد صرفنظر از اين عيب و به فرض آنکه کمپرسور در حال کار باشد بر اثر نشت ،گاز فريون 22  از کولر خارج شده است که مي بايست توسط تعمير کاري مجرب بوسيله فشاردهي محل نشت ، مشخص شده وپس از جوشکاري و آزمايش مجدد بوسيله فشار دهي ، هواي درون لوله ها بوسيله  وکيوم پمپ (پمپ تخليه هوا ) تخليه شده و سپس شارژ گاز صورت پذيرد.اگر پروانه خنک کننده کندانسور هرزگرد شده باشد وعمل خنک شدن گاز درون آن صورت نگيرد سرماي ايجاد شده توسط کولر شديدآ" تحت تاثير قرار گرفته و به هيچ وجه قابل مقايسه با شرايط خنک شدن گاز درون کندانسور نخواهد بود.

مورد مذکور را مي توان با بر داشتن دريچه کولر ويا جدا نمودن در پوش کولر مشاهده و رفع عيب نمود. علت ديگري که مي تواند اين عيب را بوجود آورد طولاني بودن توقف هاي ترموستات است که در نتيجه آن،تبريد کولر شديدا" کاهش مي يابد. ترموستات را تنظيم نماييد.

پایان مطلب سرویس و تعمیر کولر گازی

از وب سایت حبیب